Potworne zamieszanie i niesamowity pęd cechujący nasz czas tworzą nową rzeczywistość, o której jeszcze kilkadziesiąt, kilkanaście lat temu nie można było nawet pomyśleć. Doświadczamy czegoś, co zawisło niczym groźny miecz Damoklesa, zapowiadając nastanie nowego totalitaryzmu, nowej dyktatury. Fakty, racjonalne argumenty, dyskusja jako droga dojścia do prawdy przestają się liczyć w  życiu publicznym. Ich miejsce zajmują ideologia, totalitaryzm światopoglądowy z cenzurą i autocenzurą w parze. Doświadczamy rzeczywistości do bólu przypominającej klimat rodzącego się bolszewizmu czy nazizmu, kiedy istniały określony wróg, jedynie słuszna narracja, wyznaczony kierunek pojmowania świata zastępujący proces myślenia. To, że ukazują się jeszcze takie książki jak dzieło Mariusza Świdra, przekonuje mnie, że dyktatura autocenzury w naszym społeczeństwie nie jest faktem dokonanym, nieodwracalnym. Autor podjął bowiem temat, który odstrasza wielu – pisanie o Rosji bez potępienia, rozliczenia, wyszydzania i ośmieszania. Ba, odważył się wskazać olbrzymią przestrzeń wspólnej historii, losów, doświadczeń łączących oba narody – wydawałoby się – nierozerwalną symbiozą, zmuszając przynajmniej do zastanowienia się nad tym fenomenem. Historyczne doświadczenia Polaków po rozbiorach, sowieckim zniewoleniu, ciężkich represjach i ludobójczych zbrodniach, których symbolem stał się Katyń, ułatwiają czy też usprawiedliwiają funkcjonowanie stereotypów o wybitnym wydźwięku antyrosyjskim. Sprzyjają temu głębszy geopolityczny kontekst, jak też powszechnie stosowane nowoczesne metody manipulacji informacyjnych, które „wyzwalają” współczesnego człowieka z wysiłku myślenia i narzucają jednostronny, pozbawiony refleksji i analizy sposób postrzegania relacji z Rosją. Można odnieść wrażenie, że wahadło historyczne odbiło teraz w inną stronę. Pamiętamy przecież, jak za czasów caratu piętno „polskiego warcholstwa” czy w czasach stalinowskich oskarżenia o szpiegostwo na rzecz „pańskiej Polski” były czymś tak samo powszechnie stosowanym w manipulacjach informacyjnych, jak w naszej rzeczywistości „ruskie onuce” czy wręcz wszechobecna „ręka Moskwy”, którymi wyjaśnia się wszelkie niepowodzenia, klęski i własne niedołęstwo. Wykonując benedyktyńską pracę i  skrupulatnie gromadząc informacje i  fakty na temat obecności Polaków w  historii, kulturze, nauce, kulturze, życiu politycznym i  w  wielu innych niezliczonych przestrzeniach funkcjonowania Rosji, od zarania dziejów do dnia dzisiejszego, Mariusz Świder sporządził dzieło wielkie i solidne. Jest to swoiste vademecum „polskiej Rosji”, ukazujące w sposób przystępny, a zarazem bardzo szczegółowy i udokumentowany fenomen istnienia „polskich korzeni Rosji”. Książka nie jest ani prorosyjska, ani antyrosyjska, nie zawiera tez odgórnych, które należy uzasadnić, uważnie selekcjonując materiały i dopasowując „poprawne” fakty. Jest to raczej kronika ułożona w porządku problemowym, podająca nazwiska i  dokonania Polaków, którzy przyczynili się do rozwoju rosyjskiej nauki, kultury, różnych dziedzin życia społecznego. Każde nazwisko to osobne osiągnięcie, odrębna historia, a czasem i szokująca niespodzianka historyczna. Nazwisk tych są setki… Autor nie napisał pracy stricte naukowej, jednak odwołuje się ona do niezliczonych faktów naukowych, danych historycznych czy biograficznych. Język i styl książki są tak przystępne i łatwe do przyswojenia, że ten opasły wolumin, obfitujący w nazwiska i fakty niczym słownik encyklopedyczny, czyta się z przyjemnością. (…)

Mariusz Świder odkrył „polską Rosję” dla polskiego Czytelnika w chwili, kiedy relacje między naszymi narodami znalazły się w zapaści. Wydobycie się z tego nienaturalnego stanu jest koniecznością nie tylko podyktowaną racjami doczesnymi, kalkulacjami politycznymi i dalekosiężnymi prognozami geopolitycznymi. Wymaga tego dobro Polaków i Rosjan, dobro zwykłych ludzi, dobro dwóch wielkich kultur, które mimo że wyrastały z różnych pni cywilizacyjnych, przenikały się nawzajem od zarania dziejów, ubogacały się i prześcigały w rozwoju, doskonaląc się i dążąc do uniwersalnych wyżyn. Wymaga tego także powszechne dobro świata globalnego, dobro ponadczasowe. (…)